In de huidige overspannen arbeidsmarkt zou je denken dat iedereen zich vrij en veilig voelt om van baan te veranderen. En toch ben ik er met enige regelmaat mee in gesprek, en ook deze week keek ik er weer eentje in de bezorgde ogen: de gevangen werknemer.
De gevangen werknemer manifesteert zich in 2 verschijningsvormen: de juridisch gevangen werknemer en de psychologisch gevangen werknemer. In beide gevallen zijn de kansen voor het vinden van ander werk beperkt; alleen degene die de werknemer gevangen houdt is verschillend.
De ‘enkelband’
De juridisch gevangen werknemer is de werknemer die graag zou wíllen overstappen naar een andere werkgever in dezelfde branche, maar vanwege een concurrentiebeding wordt tegengehouden. Zo sprak ik recent met een verkoper die dol is op zijn vak en hetgeen hij verkoopt, maar in het familiebedrijf waar hij werkzaam is gevoelsmatig en qua ontwikkelingsmogelijkheden niet op zijn plek zit.
Werkgever is ervan op de hoogte dat zijn verkoper weg wil, maar laat blijkbaar liever een ontevreden werknemer rondlopen dan mee te denken over een goede oplossing. Werknemer is zich bewust van zijn lastige positie: neemt hij zelf ontslag, dan verspeelt hij zijn rechten. Maar een andere baan accepteren in datgene dat hij graag doet en waarin hij de beste kansen heeft, is hem niet toegestaan.
Kortom; werknemer en werkgever komen in een patstelling terecht en niemand komt in beweging. Een vaststellingsovereenkomst is vaak de beste oplossing in zo’n situatie. Mijn advies: doe beiden water bij de wijn en ga uit van eigen kracht. Dan kom je er vast samen wel uit. Je hebt ongetwijfeld allebei profijt van jullie samenwerking gehad, gun elkaar dan ook een toekomst.
De ‘gouden kooi’
Waar de juridisch gevangen werknemer in zijn vrijheid beperkt wordt door zijn onzekere werkgever, heeft de psychologisch gevangen werknemer een nog lastiger probleem: hij laat zich vleugellam maken door zijn eigen angst. Been there, done that. Ook ik heb een baan weleens ervaren en omschreven als een ‘gouden kooi’. Want tsja, de hypotheek…. je kent het wel.
Aspecten als salaris, aantal uren of reisafstand benoem je dan als belemmering om een baan achter je te laten, terwijl het eigenlijk je onzekerheid is die je op je plaats houdt. Want wat als je zoiets nooit meer vindt? Stel je voor dat je helemáál niet meer aan de bak komt? In salaris moet zakken, verder moet reizen, meer uren moet maken… wat als, wat als. En het glas is in jouw gedachten zelden half vol, maar meestal half leeg.
En dat worst case scenario denken is te verklaren. Als je in een baan niet op je plek zit, dan voel je dat heus wel. Het doet iets met je geest, en helaas bij lang negeren vaak ook iets met je lichaam. En wie zich niet goed voelt, wordt onzeker en angstig. Het denken in onmogelijkheden gaat dan zoveel soepeler dan in kansen. De beren op de weg ontnemen je het zicht op jouw talent, en de arbeidsmarkt die voor je open ligt.
Hopelijk kom je dan, net als ik en vele anderen, in contact met mensen die je eraan herinneren dat je ook je huidige ‘gouden’ baan hebt gevonden. Dat niet de hele wereld jou hoeft te willen, omdat je maar één baan nodig hebt. En dat geen salaris of steenworp afstand rechtvaardigt dat jij elke dag zonder plezier naar je werk gaat. Dus breek uit die gouden kooi, die niet jouw werkgever maar jijzelf denkbeeldig hebt gecreëerd.
Hoe? Praten met HR-deskundigen of ervaren recruiters kan je daarbij helpen. Dit beschouw ik dan ook als één van de waardevolste aspecten aan ons vak. Natuurlijk is het werven en selecteren van mensen onze business. Maar als je in gesprek met mensen kunt inzoomen op talenten die ze even niet voelen, inzichten kunt geven en kansen kunt blootleggen, dan geeft dat meer voldoening dan ooit in een fee is uit te drukken.
