Ieder mens is anders.
Jaja, in deze tijd van open deuren trap ik er nog maar eens eentje in.
Niet elke open deur zorgt echter automatisch voor frisse lucht. Zo ook deze niet: als er íéts vaak gevoelens van frustratie oplevert, zowel in werk als privé, dan is het wel het gedrag van anderen. Vooral door de uitleg die jij eraan geeft en de emoties die het bij jou oproept.
Je kunt het gedrag van een ander waarderen, er niks van vinden, of je eraan storen. Als je je flink ergert, kost dat jou heel veel energie. We zeggen niet voor niets dat het ‘aan je vreet’ als je ergens boos of gefrustreerd over bent. Het kan je beschadigen en uitputten.
Een persoon wiens gedrag je tegenstaat, biedt jou een blik in een uitvergrotende spiegel. Wanneer je je écht flink stoort, is dat ironisch genoeg dus juist een reden om blij te zijn! Want hoewel elke vezel in je lijf misschien geneigd is om deze persoon uit de weg te gaan of te negeren, heb je juist van hem/haar iets te leren. Over jezelf, én over de ander. Dus ben je gefrustreerd? Gefeliciteerd!
Irritant is interessant
Als iemand iets doet dat bij jou veel weerstand oproept, zegt dat dus iets over jou. Over wat jij veroordeelt, maar ook over wat belangrijk is voor jou. Het geeft je een rotgevoel, omdat het je een spiegel voorhoudt – je kunt de ander afwijzen of ontlopen, maar daarmee verandert er niets. In plaats van ‘jakkes’ zou je moeten denken ‘jeetje!’ Want je komt deze persoon, met dit gedrag, niet zomaar tegen. Je trekt zo iemand misschien zelfs wel aan. Het gedrag dat jou zo tegenstaat, is namelijk bijna altijd een teveel van het gedrag dat jij zelf nog wel wat zou mogen ontwikkelen. Met andere woorden: als jij een klein beetje zou afkijken van die ander, zou jij jouw eigen kwaliteit waarschijnlijk sterker kunnen inzetten.
Dit samenspel van allergie en persoonlijke ontwikkeling vind je terug in het kernkwadrantenmodel van Daniel Ofman. In mijn werk als loopbaanadviseur, maar ook bij de werving & selectie van nét die juiste persoon voor een team, speelt het vaak een verhelderende rol. Het ogenschijnlijk eenvoudige kwadrant biedt een schat aan handvatten om in gesprek te gaan. Over jouw kernkwaliteiten, maar ook over de valkuilen die je er helaas gratis bij krijgt; over wat je te leren hebt om in je kracht te komen en waarom juist jíj je aan sommige mensen zo ergert. En zelfs, heel belangrijk, hoe stress ertoe kan leiden dat jij zelf die persoon wordt die je nooit wilde zijn.
Leren van lastig
Als je je bewust bent van deze werking en dynamiek, creëer je niet alleen meer begrip voor jezelf en de ander, maar kun je ook concrete stappen zetten om je minder te ergeren aan anderen én je eigen talenten beter in te zetten. Daarmee gun je jezelf zowel op je werk als in je privéleven meer energie en plezier. Want niet alleen die ene collega laat je soms binnensmonds vloeken, ook thuis zal je partner of je kind je ongetwijfeld weleens tot waanzin drijven. Denk dus de volgende keer dat je geliefde passief op de bank hangt terwijl jij je druk loopt te maken, niet ‘bah wat een luilak’ maar ‘hoe vaak neem ik eigenlijk rust?’
Weet dat ieder mens weleens ‘doorslaat’ in waar hij/zij goed in is. Dat levert gedrag op dat storend kan zijn voor anderen, maar vaak ook voor hem-/haarzelf. Denk maar eens aan perfectionisme. Ik hoor vaak dat mensen dit als kwaliteit benoemen. Aan perfectionisme is niets goed, het is de doorgeslagen en destructieve variant van ‘het goed willen doen’. Door jezelf bij ergernis telkens de vraag te stellen wat het is dat je stoort, en welke kwaliteit hier mogelijk onder zit, kom je tot boeiende inzichten. Dus… Irritant? Interessant!
Eigen-aardig? BAM!
Zit je dus met samengeknepen billen te luisteren naar die opschepperige collega? Wat zegt het over jou, wat kun jij eruit leren? Natuurlijk hoef je zelf geen opschepper te worden, maar misschien kom je tot de conclusie dat het je stoort omdat jij je eigenlijk ook best iets meer zou willen profileren. En… als jij begrijpt dat de ander eigenlijk alleen maar even doorslaat in een feitelijk goede eigenschap, voelt het dan niet al heel anders? Met begrip verander je zowel je reactie als de emotie, van ‘Jakkes! Naar ‘Jeetje!’ en van ‘Getsie!’ naar ‘Goh!’
Jezelf (her)kennen en omgaan met anderen, het is een levenslange leerschool. Drie dingen kunnen je daarbij helpen, ik noem het je BAM-besef. Ten eerste Bewustzijn. Begrip en kennis van hoe we op elkaar reageren en hoe we van elkaar kunnen leren, is de basis voor alle persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast is het belangrijk te Aanvaarden dat ieder mens anders is, en dat dit goed is. Diversiteit maakt de wereld kleurrijk en levendig. Mildheid tenslotte laat je met compassie kijken naar de valkuilen en leerpunten van je medemens. In plaats van iemand af te wijzen, besef je dat de ander op dit moment even niet anders weet of kan dan hij nu laat zien, maar het goed meent. Zou het niet ook heerlijk zijn als anderen met dezelfde mildheid naar jouw eigen-aardigheden kijken?
Met deze inzichten op zak, verdient elke frustratie een felicitatie.
